Lestrarkennsla og ÍSAT

Hagnýt ráð við skipulag

Læsi er lykill að námi

Miklu skiptir fyrir nýkomna nemendur að ná sem fyrst tökum á íslensku til að eiga góða möguleika í námi. Kenna þarf hljóð íslenska stafrófsins með markvissum og skipulögðum hætti. Alltaf ætti að horfa til þess að nemendur þurfta tíma og endurtekningu til að ná tökum á þeim. Gæðakennsla byggir góðan grunn.

Nýkomnir nemendur

Þegar búið er að leggja fyrir stöðumat og í ljós kemur að nemandi sem á að fara í 2. – 10. bekk er byrjandi í læsi í öllum sínum tungumálum þarf að:

Skipuleggja markvissa lestrarkennslu á íslensku
Leggja áherslu á að leggja inn hljóð stafanna
Kenna þeim að draga til stafs
Byrja strax að æfa sig að skrifa stafi og orð
Leggja áherslu á að orðaforðakennsla fari fram í gegnum samtal og myndir
Hafa í huga að börn sem koma frá svæðum þar sem töluð eru tungumál mjög ólík íslensku (tónamál t.d.) þurfa oftast lengri tíma til að ná tökum á hljóðum íslenskunnar

Forstig 1. stig 2. og 3. stig

Nemendur sem eru byrjendur í lestri flokkast á forstigi og eiga því að fá fleiri kennslustundir í ÍSAT kennslu skv. viðmiðunarstundartöflu
Forstig er fyrir nemendur með litla sem enga þekkingu á íslensku tungumáli, þá sem eru ólæsir í móðurmáli sínu, þekkja ekki latneskt stafróf eða þurfa sérstaka þjálfun í íslenskum málhljóðum og að tengja þau við rittáknin.
Áherslan er á lestur og íslenskt hljóðkerfi á þessu stigi. Þær hæfnilýsingar sem eiga við forstig eru þau viðmið sem unnið skal að. Að loknu forstigi er miðað við að nemendur nái hæfni sem lýst er á 1.stigi að því gefnu að hæfniviðmiðum forstigs sé náð.
Gera þarf ráð fyrir að börn á forstigi þurfi markvissa kennslu í lestri
Gert er ráð fyrir fleiri tímum fyrir eldri nemendur á því stigi en mikilvægt er að leggja áherslu á að kenna nemandanum að lesa

Nemendur á 1. stigi eru þeir sem teljast byrjendur í íslensku en eru vel læsir á móðurmáli, þekkja latneskt letur og eiga auðvelt með að tileinka sér íslensk málhljóð og íslensk rittákn.
Þessi hópur þarf markvissa lestrarþjálfun þegar öll íslensku málhljóðin hafa verið lögð inn og æfð
Mikilvægt að nemendur æfi sig að lesa heima og gagnast þeim að lesa á þeim tungumálum sem þeir eru læsir á jafnframt því að æfa sig að lesa á íslensku

Lengra komnir nemendur í íslensku sem öðru tungumáli

Áfram þarf að fylgjast með framförum nemenda á 2. og 3. stigi í ÍSAT.

Mikilvægt er að foreldrar fái skýrar upplýsingar um raunverulega stöðu nemenda í lestrarnámi og hvernig hægt sé að vinna að framförum
Nauðsynlegt er að vinna áfram markvisst með málhljóðamyndun nemenda

Mat á stöðu í lestri

Tryggja þarf að nemendur í ÍSAT kennslu fái tækifæri og tíma til að ná tökum á lestri á íslensku
Lesfimipróf MMS gefa vísbendingar um stöðu nemandans þrátt fyrir að hann hafi ekki náð fullri fimi
Með því að leggja prófið fyrir um leið og nemandinn byrjar að lesa má fá upphafspunkt í lesferlinum
Fylgjast þarf með framförum og leggja reglulega fyrir lestrarpróf – (lesfimipróf MMS, ásamt stafakönnunaf læsisvef MMS

Verkfæri

Fjölbreytt verkefni tengt hljóðaaðferðinni á læsisvef MMS: https://laesisvefurinn.is/forsendur-laesis/hljodaadferdin/
Einnig getur gagnast nemendum að æfa hljóðin með Graphogame lestrarleiknum
Handbók um notkun hans er að finna hér
Hér má finna dæmi um leiðbeinandi kennsluáætlun í ÍSAT kennslu á yngsta stigi