Hljóðkerfisvitund
Hljóðkerfisvitund er vitund um hljóðkerfi tungumáls. Hún snýr að tilfinningu og næmni einstaklingsins fyrir uppbyggingu tungumálsins.
Sá hluti málþroskans sem hefur með lesturinn að gera
Hljóðkerfið telst vera hluti af málþroskanum og má því segja að hljóðkerfisvitund sé sá hluti málþroskans sem hefur með lesturinn að gera. Þegar við höfum áttað okkur á að málið er sett saman af hljóðum og þegar við getum talað um þessar smáu einingar málsins þá fyrst erum við tilbúin að læra að lesa.
Færni í hljóðkerfisvitund er mikilvæg til að eiga möguleika á að ná góðum tökum á lestri.
Hljóðkerfisvitund felur í sér eftirfarandi færni:
- Að þekkja hvort orð ríma, t.d. „ríma orðin kisa og skór?“ og að finna orð sem ríma t.d. „hvað rímar við orðið hús?“
- Að sundurgreina orð í setningum t.d. „klappaðu saman lófunum fyrir hvert orð sem þú heyrir í setningunni, „Hundurinn nagar beinið sitt.““
- Að tengja atkvæði t.d. „Ég ætla að segja orðhluta. Segðu mér hvað orðið er. „skó-li.““
- Að sundurgreina atkvæði í orðum, t.d. „klappaðu saman lófunum fyrir hvert atkvæði sem þú heyrir í orðinu ísskápur.“
- Að eyða atkvæðum, t.d. „Segðu orðið „jarðaber.“ Segðu nú orðið án þess að segja „jarða-.“
- Að greina stök hljóð í orðum, t.d. „Hvaða hljóð heyrir þú í enda orðsins „blóm?““
- Að tengja hljóð í orð, t.d. „að tengja saman þessi hljóð til að búa til orð „d-æ-l-a“
- Að sundurgreina hljóð í orðum, t.d. „Segðu mér hljóðin sem þú heyrir í orðinu „hús.“
- Að eyða hljóði, t.d. „Segðu orðið „kanna“, segðu svo orðið án þess að segja „k“ , hvaða orð segir þú þá?“
- Að bæta við hljóðum, t.d. „segðu orðið „hest“ bættu svo við „-ur“ í enda orðs.“
- Að skipta á hljóðum í orði, t.d. „breyttu hljóðinu „m“ í orðinu melur og settu „s“ í staðinn. Segðu nýja orðið.“
Sótt af superduperinc.com